Η σύγχρονη επικοινωνία έχει ξεφύγει από τα παραδοσιακά όρια του γραπτού λόγου. Στις μέρες μας, τα πολυτροπικά κείμενα αποτελούν βασικό μέσο έκφρασης, τόσο στην καθημερινότητα όσο και στη σχολική πραγματικότητα, ειδικά στο μάθημα των Νέων Ελληνικών. 

🔍 Τι είναι ένα Πολυτροπικό Κείμενο;

Ένα πολυτροπικό κείμενο είναι αυτό που συνδυάζει διάφορους τρόπους επικοινωνίας, όπως λόγο, εικόνα, ήχο, βίντεο, χρώματα και κίνηση, με στόχο να μεταδώσει το μήνυμά του πιο αποτελεσματικά. Παράδειγμα πολυτροπικού κειμένου είναι μια αφίσα, ένα σκίτσο, ένα διαφημιστικό βίντεο, μια ανάρτηση στα social media ή ακόμα και ένα infographic.

🎯 Ποιος Είναι ο Στόχος του Σχολιασμού;

Στο μάθημα των Νέων Ελληνικών – ιδιαίτερα στις Πανελλήνιες – ζητείται να σχολιάσεις το μήνυμα ενός τέτοιου κειμένου. Αυτό σημαίνει να εντοπίσεις και να ερμηνεύσεις το νόημα που επιδιώκει να μεταδώσει ο δημιουργός και να αξιολογήσεις πώς οι διάφοροι τρόποι έκφρασης το ενισχύουν ή το περιορίζουν.

Όταν καλείσαι να σχολιάσεις το μήνυμα σε ένα πολυτροπικό κείμενο, πρέπει να ξεκινήσεις από την κατανόηση όλων των επιμέρους τρόπων με τους οποίους «μιλά» το κείμενο. Δεν εστιάζεις μόνο στα λόγια, αλλά και σε ό,τι μεταδίδει η εικόνα, η μουσική, η σκηνοθεσία, τα χρώματα, ακόμα και η γραμματοσειρά.

Πώς σχολιάζω το μήνυμα:

1. Εντοπίζω το θέμα του πολυτροπικού κειμένου: Τι πραγματεύεται; Ποιο είναι το βασικό ζήτημα;
2. Αναγνωρίζω τις επιμέρους σημειωτικές λειτουργίες (λεκτικές, οπτικές, ηχητικές) και πώς συμβάλλουν στην κατανόηση του νοήματος.
3. Ερμηνεύω την πρόθεση του δημιουργού: Τι επιδιώκει; Να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει, να προκαλέσει προβληματισμό ή συγκίνηση;
4. Συνδέω το μήνυμα με την κοινωνική ή πολιτισμική πραγματικότητα: Είναι επίκαιρο; Θίγει σύγχρονα ζητήματα; Συνδέω με το θέμα του μη λογοτεχνικού κειμένου.
5. Αξιολογώ την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας: Το μήνυμα γίνεται σαφές; Οι τρόποι που χρησιμοποιούνται ενισχύουν το περιεχόμενο ή το δυσκολεύουν;

Το σημαντικό είναι να διατηρείς κριτική σκέψη και ολιστική ματιά. Δεν περιορίζεσαι στην περιγραφή, αλλά ερμηνεύεις και αξιολογείς. 

Συμπέρασμα

Η ανάλυση και ο σχολιασμός ενός πολυτροπικού κειμένου αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης γλωσσικής εκπαίδευσης. Απαιτεί παρατηρητικότητα, σύνθεση και ερμηνεία. Μαθαίνοντας να διαβάζεις πίσω από τις λέξεις και τις εικόνες, αποκτάς ουσιαστική επικοινωνιακή επάρκεια, τόσο για το σχολείο όσο και για τη ζωή.

📝 Πώς να Σχολιάσεις το Μήνυμα σε Ένα Πολυτροπικό Κείμενο στα Νέα Ελληνικά

✅ Βήμα-Βήμα Οδηγός: Πώς Σχολιάζω το Μήνυμα

1. Κατανόηση Θέματος

Ποιο είναι το βασικό θέμα του κειμένου; Για ποιο ζήτημα γίνεται λόγος;

2. Εντοπισμός Πολυτροπικών Στοιχείων

Πώς συνδυάζονται εικόνα, ήχος, γραπτός λόγος; Πώς λειτουργούν όλα μαζί;

3. Πρόθεση Δημιουργού

Τι θέλει να πετύχει το κείμενο; Να ευαισθητοποιήσει, να προβληματίσει, να πληροφορήσει;

4. Σύνδεση με την Πραγματικότητα

Πόσο επίκαιρο είναι το μήνυμα; Αγγίζει σύγχρονα κοινωνικά ή ηθικά ζητήματα;

5. Αξιολόγηση Αποτελεσματικότητας

Είναι το μήνυμα ξεκάθαρο; Η πολυτροπικότητα βοηθά στην κατανόηση ή τη δυσκολεύει;

🧠 Extra Tip για τις Πανελλήνιες:

Χρησιμοποίησε εκφράσεις όπως:

• «Το μήνυμα του κειμένου ενισχύεται από…»
• «Ο δημιουργός αξιοποιεί την εικόνα/ήχο για να…»
• «Η χρήση έντονων χρωμάτων συμβάλλει στο να τονιστεί…»

🧩 Συμπέρασμα

Η σωστή ανάλυση ενός πολυτροπικού κειμένου απαιτεί παρατηρητικότητα, κριτική σκέψη και συνδυαστική προσέγγιση. Μαθαίνοντας να “διαβάζεις” πίσω από τα πολλά επίπεδα ενός κειμένου, ενισχύεις την ερμηνευτική σου ικανότητα — όχι μόνο για τις εξετάσεις, αλλά και για την καθημερινή σου επαφή με τον σύγχρονο επικοινωνιακό κόσμο.

        Ακολουθεί παράδειγμα απάντησης τύπου Πανελληνίων στην ερώτηση:

«Ποιο είναι το μήνυμα του παρακάτω πολυτροπικού κειμένου και πώς αυτό ενισχύεται από τα μη λεκτικά στοιχεία του;» Για να δεις το πολυτροπικό πάτησε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

https://chatgpt.com/c/680153ba-758c-800d-838b-42839345a505

📝 Ενδεικτική Απάντηση – Τύπου Πανελληνίων

Το πολυτροπικό κείμενο μεταδίδει το μήνυμα ότι η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί συλλογική ευθύνη και επείγουσα ανάγκη. Ο δημιουργός επιδιώκει να ευαισθητοποιήσει το κοινό απέναντι στις συνέπειες της ανθρώπινης αδιαφορίας, προβάλλοντας την ανάγκη για άμεση δράση.

Το μήνυμα αυτό ενισχύεται σημαντικά από τα μη λεκτικά στοιχεία του κειμένου. Η εικόνα ενός ξηραμένου τοπίου με ένα μοναχικό δέντρο στο κέντρο υπογραμμίζει την απώλεια φυσικών πόρων και τη μοναξιά της φύσης μπροστά στην καταστροφή. Τα χρώματα είναι σκοτεινά και γκριζωπά, προκαλώντας συναισθήματα θλίψης και αγωνίας. Παράλληλα, η χρήση μεγάλων, έντονων γραμμάτων στο κεντρικό σύνθημα (“Αν όχι τώρα, πότε;”) λειτουργεί εμφατικά, ασκώντας ψυχολογική πίεση στον αναγνώστη.

Επιπλέον, η τοποθέτηση των οπτικών στοιχείων ενισχύει τη δραματικότητα του μηνύματος. Η εικόνα καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της σελίδας, κάνοντας τον θεατή να την προσέξει πρώτα, πριν διαβάσει τον γραπτό λόγο. Αυτό δηλώνει ότι η εικόνα δεν συνοδεύει απλώς το κείμενο, αλλά αποτελεί βασικό μέσο επικοινωνίας.

Συνολικά, ο δημιουργός καταφέρνει, μέσω της συνδυαστικής χρήσης λεκτικών και οπτικών σημείων, να μεταδώσει ένα έντονο και σαφές μήνυμα σχετικά με την περιβαλλοντική κρίση και την ανάγκη άμεσης κινητοποίησης. Στη συνέχεια βρίσκω κοινά σημεία ή διαφορές μεταξύ του πολυτροπικού και του μη λογοτεχνικού κειμένου.


Δείτε σχετικό βίντεο!
https://www.facebook.com/teacherwise.gr/videos/1021212182740087