Μαμά, μπαμπά, δεν είμαι τεμπέλης!

Πώς η δυσλεξία επηρεάζει τη σχέση γονέα – παιδιού

Η δυσλεξία δεν είναι αναπηρία, όπως δεν είναι και κρύωμα που περνάει με τον καιρό. Πρόκειται για ένα φάσμα, καθώς περιλαμβάνει διάφορες δυσλειτουργίες. Συγκεκριμένα, όταν ένας εξειδικευμένος κλινικός ή εκπαιδευτικός ακούει την φράση <<το παιδί μου έχει δυσλεξία>>, τη μεταφράζει ως εξής: Σε ποιο βαθμό; Έχει δυσαναγνωσία; Δυσγραφία; Δυσορθογραφία; Δυσαριθμησία; Όλα μαζί;

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ότι η δυσλεξία έχει ποικίλες πτυχές και διαφορετικά επίπεδα. Διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται από νευροβιολογικούς, περιβαλλοντικούς, συμπεριφορικούς, ψυχολογικούς και κληρονομικούς παράγοντες. Με λίγα λόγια ο εγκέφαλος του παιδιού με διάγνωση δυσλεξίας, <<τρέχει>> πιο γρήγορα από το χέρι του, ή το μάτι του. Έτσι, δεν υπάρχει συντονισμός εγκεφάλου και χεριού/ματιού.

Ας μπούμε στα παπούτσια ενός δυσλεκτικού παιδιού, προσπαθώντας να διαβάσουμε το εξής: σΉμ εΡΑπαιξ αμε ΣΤ  Ο σ  χολΕΙΟ. Φανταστείτε τα γράμματα να <<χόρευαν>> ταυτόχρονα, κατά τη διάρκεια που διαβάζατε μια φράση. Έχοντας αυτήν τη δυσλειτουργία, όχι μόνο στο σχολικό πλαίσιο, αλλά και στην καθημερινή ζωή, θα φάνταζε σχεδόν αδύνατο να διαβάσετε με ευκολία, έστω μία πινακίδα στο δρόμο (Δυσλειτουργία προκύπτει όταν ένας εσωτερικός µηχανισµός δεν µπορεί να εκτελέσει τη φυσική του λειτουργία). Το ίδιο συμβαίνει και με τα Μαθηματικά.

Συνήθως, οι γονείς ή και οι εκπαιδευτικοί αγνοούν τα συμπτώματα της δυσλεξίας, λόγω άγνοιας και θεωρούν ότι το παιδί τεμπελιάζει. Το παιδί ΔΕΝ τεμπελιάζει. Πασχίζει καθημερινά να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της ενδοσχολικής και εξωσχολικής διαδικασίας, με αποτέλεσμα να κουράζεται πάρα πολύ. Παράλληλα, όταν λαμβάνει αρνητική αντιμετώπιση από το γονεϊκό/σχολικό περιβάλλον, απογοητεύεται, στεναχωριέται, μειώνεται η αυτοπεποίθησή του, ντρέπεται και δεν έχει κίνητρο να συνεχίσει. Στον αντίποδα, ο ενήλικας θυμώνει με το παιδί, έρχεται σε σύγκρουση, γιατί δεν μπορεί να αντιληφθεί την ύπαρξη της δυσλειτουργίας και δημιουργείται αρνητικό κλίμα, ανάμεσα στη σχέση ενήλικα και παιδιού.

Η λύση στο πρόβλημα είναι η ενημέρωση και η έγκαιρη/πρώιμη διάγνωση, καθώς η προληπτική παρέμβαση στην προσχολική ηλικία, διασφαλίζει την αποτελεσματικότερη επιτυχία. Οι ειδικοί έχουν τα μέσα και τις γνώσεις να βοηθήσουν το παιδί, να κατακτήσει τις ικανότητες που έχει έλλειψη. Μέσα από πολυαισθητηριακές μεθόδους εξατομικευμένης εφαρμογής, διευκολύνεται το εκπαιδευτικό έργο, ενισχύεται η αντίληψη και μειώνεται το άγχος. Συγκεκριμένα, η χρήση της νέας τεχνολογίας, δεν εκλαμβάνεται μόνο ως μια έξυπνη στρατηγική, αλλά ταυτόχρονα και ως ένα ελκυστικό μέσο για τον μαθητή. Υπάρχουν πάρα πολλά λογισμικά και πολυμέσα, τα οποία ο εκπαιδευτικός, μπορεί να χρησιμοποιεί επικουρικά με άλλες παραδοσιακές και σύγχρονες διδακτικές μεθόδους. Επί παραδείγματι, δραστηριότητες με βάση το τραγούδι, τα παιχνίδια με ρυθμό, παιχνίδια στον υπολογιστή με οπτικοακουστικό υλικό, η χρήση καρτών (flash cards) ενισχύουν τη μνημονική ικανότητα και κατακτάται ένα θετικό μαθησιακό αποτέλεσμα για την ανάγνωση και την ορθογραφία. Άλλα υλικά που ενδείκνυνται για χρήση είναι: επιφάνειες με διαφορετική υφή, πλαστελίνη, πηλός, άμμος, δακτυλομπογιές (κιναισθητικά ερεθίσματα), τόμπολες, κύβοι, επιτραπέζια, παζλ, παιχνίδια σειροθέτησης, κουκλοθέατρο.

Η συλλογική προσπάθεια είναι αυτή που προοικονομεί την κατάκτηση μιας δεξιότητας. Ας μην ξεχνάμε, πως ανεβαίνοντας ένα σκαλοπάτι τη φορά, κερδίζουμε αμφίδρομα, ένα τεράστιο <<μπράβο>>. Επιπλέον, η καλλιέργεια του φιλικού κλίματος ενισχύει την αυτοπεποίθηση του παιδιού, την αποβολή του άγχους, όπου κατ’ επέκταση διαρθρώνεται ένα ευχάριστο μάθημα. Ο εκπαιδευτικός είναι αναγκαίο να λειτουργεί μεθοδικά, πειθαρχημένα, έγκαιρα, με αργά και προσεκτικά βήματα συμβατών στόχων, ανάλογα με τις δυνατότητες του παιδιού. Είναι σωστό, όταν η διδασκαλία στοχεύει στην κατάκτηση της φωνολογικής επίγνωσης, να δίνονται ασκήσεις ομοιοκαταληξίας, σύνθεσης συλλαβών-λέξεων και εργασίες με συνδυασμό εικόνας-λέξης. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, η διορθωτική παρέμβαση βοηθά στη σωστή ανάγνωση και ορθογραφία, επιτρέποντας στο παιδί να κατανοήσει το περιεχόμενο του κειμένου, χωρίς να καταβάλλει προσπάθεια να σκεφτεί την διαδοχή των σημείων. Όλα τα παραπάνω, προσβλέπουν στην επιτυχία του μαθητή του.

Dyslexia is your superpower!

Φαίη Πετροπούλου – Ειδική Παιδαγωγός

Images by <a href="http://<a href="https://www.freepik.com/free-photo/wooden-dice-with-letters-them-pages-book_17182417.htm#query=dyslexia&position=14&from_view=search&track=sph">Image by azerbaijan_stockersfreepik