ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ 2025(ΟΜΟΡΦΙΑ – ΥΓΕΙΑ)
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Παιδιά, τι θα πει ομορφιά;
Ξεκίνησα μια συζήτηση περί ομορφιάς με τρία πολύ διαφορετικά άτομα της γενιάς μου, τα οποία θαύμαζα για τις ξεχωριστές τους προσεγγίσεις στο θέμα. Με ενδιέφερε να δω και να αποτυπώσω το πόσο έχει πράγματι αλλάξει η αντίληψη περί ομορφιάς των σημερινών εφήβων. Είχαν όλοι τους μια πολύ προσωπική αίσθηση του τι θα πει «ομορφιά». Μεταξύ άλλων, η ομορφιά για τον καθένα τους μπορεί να είναι: τα ελληνικά τοπία, η αυτοπεποίθηση, η κομψότητα, τα σγουρά μαλλιά και τα μαύρα μπλουζάκια.
«Στη γενιά μας τα social media έχουν καθορίσει έντονα τη σχέση μας με τον εαυτό μας. Σε μερικές πλατφόρμες υπάρχει η τάση παραμόρφωσης της εικόνας. Υπάρχει μια διαφορετική αίσθηση δημοσιότητας όταν ανεβάζεις βίντεο με τον εαυτό σου. Οι φωτογραφίες είναι λιγότερο τρομακτικές, κρύβεσαι πιο εύκολα. Από τότε που δεν ασχολούμαι τόσο ενεργά με τα social media, έχω βιώσει μια μεγάλη αλλαγή. Παλιά, ας πούμε, έκανα γυμναστική για να αρέσω στους άλλους. Πλέον έχω αρχίσει να το απολαμβάνω πραγματικά και το κάνω για μένα. Έχω πάρει έξι-επτά κιλά και μου αρέσει το σώμα μου. Μαθαίνω να αγαπώ τον εαυτό μου με δικούς μου όρους. Συνειδητοποιώ ότι η αυτοπεποίθηση τελικά δεν έχει να κάνει με την ομορφιά. Η αυτοπεποίθηση για μένα είναι να σου αρέσεις όπως είσαι», αναφέρει η δεκαεπτάχρονη Σοφία-Σύλβια.
Η δεκαεννιάχρονη Ξανθίππη υποστηρίζει ότι «από τη στιγμή που άρχισε να με απασχολεί το θέμα του body positivity πιο ενεργά και να συνειδητοποιώ ότι δεν θέλω να βλέπω τον εαυτό μου μέσα απ’ τα μάτια της κοινωνίας, άρχισα να βρίσκω απίστευτη ομορφιά στους ανθρώπους γύρω μου.» Αντίστοιχα για τον δεκαεννιάχρονο Ιάσονα: «Ξέρω ότι το θέμα της εμφάνισης, ειδικά σε σχέση με το σώμα, προβληματίζει πολύ τους συμμαθητές μου που τούς έχω δει να ασχολούνται με τη γυμναστική γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. Αλλά σπάνια μοιραζόμαστε τις ανασφάλειές μας. Αυτή η υπεραπασχόληση με τη γυμναστική συνοδεύεται και από μια εκλογίκευση του γιατί μερικοί θεωρούν το λεπτό σώμα ωραίο – είναι επιθυμητό επειδή σχετίζεται δήθεν με την υγεία. Νομίζω πως αυτό σε μεγάλο βαθμό το λένε για να δικαιολογήσουν τις προτιμήσεις τους, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι αυτές προκύπτουν από ανεπεξέργαστα κοινωνικά πρότυπα.»
Διασκευασμένο απόσπασμα από άρθρο της “Καθημερινής”, 17/9/2021
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Τάσεις στην υγεία των εφήβων – νέα έκθεση του Π.Ο.Υ.
Σύμφωνα με νέα επιστημονική δημοσίευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, απαιτούνται επειγόντως αυξημένες επενδύσεις για την αντιμετώπιση των εξελισσόμενων κινδύνων για την υγεία καθώς και την κάλυψη των αναγκών ψυχικής υγείας και αναπαραγωγικής υγείας για σχεδόν 1.3 δισεκατομμύρια εφήβους (ηλικίας 10-19 ετών) παγκοσμίως. Η εφηβεία είναι μοναδικό και κρίσιμο στάδιο της ανθρώπινης ανάπτυξης, που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές, συναισθηματικές και κοινωνικές μεταβάσεις και αποτελεί καθοριστικό στάδιο για τη διαμόρφωση μακροπρόθεσμων θεμελίων για καλή υγεία.
Η έκθεση, που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής για το μέλλον των Ηνωμένων Εθνών, επισημαίνει μια σειρά ανησυχητικών τάσεων στην υγεία των εφήβων που παρατηρήθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία, τονίζοντας την επείγουσα ανάγκη για δράση. Τουλάχιστον 1 στους 7 εφήβους παγκοσμίως πάσχει πλέον από κάποια διαταραχή της ψυχικής υγείας με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά κατάθλιψης και άγχους. Ο επιπολασμός της αναιμίας μεταξύ των εφήβων κοριτσιών παραμένει σε επίπεδα παρόμοια με εκείνα του 2010, ενώ σχεδόν 1 στους 10 εφήβους είναι παχύσαρκοι. Τα δεδομένα δείχνουν επίσης αύξηση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ) και των χρόνιων παθήσεων. Αν δεν αντιμετωπιστούν με θεραπεία, μπορούν να έχουν δια βίου επιπτώσεις στην υγεία. Εν τω μεταξύ, η βία, συμπεριλαμβανομένου του εκφοβισμού, επηρεάζει σοβαρά εκατομμύρια νέους παγκοσμίως κάθε χρόνο, με καταστροφικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Η μελέτη δίνει έμφαση σε άλλες ευρύτερες θεμελιώδεις προκλήσεις για το μέλλον των εφήβων, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, των συγκρούσεων και της ανισότητας. Η έκθεση τονίζει, επίσης, ότι τα οφέλη είναι δυνατά με τη σωστή επένδυση και υποστήριξη. Σε αυτό το πλαίσιο, τα ευρήματα θέτουν ισχυρά επιχειρήματα για την επένδυση στην υγεία και την ευημερία των εφήβων, με προσοχή σε θεμελιώδη στοιχεία όπως είναι η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη και η διατροφή. Οι συγγραφείς της έκθεσης ζητούν τη θέσπιση και εφαρμογή νόμων / πολιτικών που προστατεύουν την υγεία και τα δικαιώματα των εφήβων, ζητούν τα συστήματα και οι υπηρεσίες υγείας να ανταποκρίνονται καλύτερα στις μοναδικές ανάγκες των εφήβων καθώς και να δοθεί προτεραιότητα στη συμμετοχή και ενδυνάμωση των νέων στην έρευνα, στον προγραμματισμό και στη χάραξη πολιτικών.
Η έκθεση του ΠΟΥ, δημοσιεύθηκε στο Journal of Adolescent Health.
Απόδοση/Επιμέλεια: Τσιμπερί Ελένη, 27/09/2024, www.socialpolicy.gr
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Καμπάνια κατά της πείνας
Παίρνω από χάμω ένα κομμάτι ψωμί
ακόμα φρέσκο, από κάποιον χορτάτο
πεταμένο το φιλώ όπως έκανα παιδί, το σταυρώνω
προσέχοντας να μη με δει κανείς
το ακουμπώ ψηλά σ’ ένα περβάζι.
Είχα καιρό να θυμηθώ
πώς φώλιαζε στα σωθικά η πείνα
πώς άπλωνε σαν αχόρταγο χταπόδι
σ’ όλα τα σπλάχνα τα πλοκάμια της.
Παίρνω από χάμω ένα κομμάτι ψωμί
από κάποιον χορτάτο πεταμένο
κι εγώ χορτάτος από ώρα τώρα.
Τίτος Πατρίκιος, από τη συλλογή «Η νέα χάραξη», ανακτήθηκε από trenopoliis.blogspot.com
Θέμα Α
Α1. Να πυκνώσετε σε μία παράγραφο 60-70 λέξεων τις «τάσεις στην υγεία των εφήβων σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Π.Ο.Υ.» από το Κείμενο 2.
Μονάδες 20
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να χαρακτηρίσετε ως σωστή (Σ) ή λανθασμένη (Λ) καθεμία από τις παρακάτω περιόδους με βάση το Κείμενο 1 και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας, καταγράφοντας στο απαντητικό φύλλο με βάση το κατάλληλο χωρίο του κειμένου, αποδίδοντας το νόημά του με δικά σας λόγια.
α. Σύμφωνα με τη Σοφία-Σύλβια, η αυτοπεποίθηση συνδέεται άμεσα με την εξωτερική ομορφιά.
β. Η Ξανθίππη άρχισε να βρίσκει περισσότερη ομορφιά στους ανθρώπους αφού άρχισε να βλέπει τον εαυτό της μέσα από τα μάτια της κοινωνίας.
γ. Ο Ιάσονας θεωρεί ότι η ενασχόληση με τη γυμναστική προκύπτει πάντα από αγάπη για την υγεία.
δ. Στο κείμενο αναφέρεται πως τα social media επηρεάζουν τον τρόπο που οι έφηβοι βλέπουν τον εαυτό τους.
ε. Σύμφωνα με το κείμενο, η ομορφιά μπορεί να είναι κάτι τόσο απλό όσο ένα μαύρο μπλουζάκι.
Μονάδες 15
Β2. α. Ποια νομίζετε πως είναι η επικοινωνιακή λειτουργία του τίτλου στο Κείμενο 1, ως προς τη σχέση του με το θέμα και την εντύπωση που προκαλεί στον αναγνώστη; (μονάδες 5).
Β2. β. Γιατί πιστεύετε πως επιλέχθηκε ο ευθύς λόγος για να παρουσιαστούν οι απόψεις των νέων στο Κείμενο 1; (μονάδες 5).
Μονάδες 10
Β3. Να εντοπίσετε πέντε(5) γνωρίσματα επιστημονικού λόγου στο Κείμενο 2.
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Γ
Πώς επιδρά στο ποιητικό υποκείμενο το «κομμάτι ψωμί, που βρίσκεται πεταμένο» (Κείμενο 3); Να απαντήσετε αξιοποιώντας τρεις κατάλληλους δείκτες του ποιήματος και να καταγράψετε τις σκέψεις σας σε κείμενο 150-200 λέξεων.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ
Λαμβάνοντας υπόψη σας την εισαγωγή προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στο ελληνικό σχολείο – που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, διατροφική και σεξουαλική αγωγή, πρόληψη εξαρτήσεων κλπ. – και αξιοποιώντας από το παρόν τεύχος στοιχεία από τα Κείμενα 1 και 2, να συντάξετε ένα άρθρο σας για τη σχολική εφημερίδα (350-400 λέξεις) με τις απόψεις σας όσον αφορά την αναγκαιότητα της αγωγής υγείας για τους νέους της γενιάς σας. Πώς μπορούν οι νέοι να διαμορφώσουν θετική σχέση με το σώμα τους;
Μονάδες 30
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α
Η εφηβεία, ως ευαίσθητη περίοδος σωματικών και ψυχικών μεταβολών, παρουσιάζει ανησυχητικές υγειονομικές τάσεις, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Π.Ο.Υ. Παρατηρείται αύξηση των ψυχικών διαταραχών, με κυρίαρχα φαινόμενα την κατάθλιψη και το άγχος. Ταυτόχρονα, εντοπίζονται υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας, επιμονή της αναιμίας στα κορίτσια και αύξηση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Ενισχύεται επίσης η παρουσία της βίας και του εκφοβισμού, με σοβαρές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική υγεία των νέων.
69 λέξεις
ΘΕΜΑ Β
Β1.α. Λάθος (Υποστηρίζει ότι η αυτοπεποίθηση για εκείνη είναι να της αρέσει ο εαυτός της όπως είναι, ανεξαρτήτως ομορφιάς.)
β. Λάθος (Άρχισε να βρίσκει ομορφιά όταν σταμάτησε να βλέπει τον εαυτό της μέσα από τα μάτια της κοινωνίας.)
γ. Λάθος (Λέει ότι συχνά πρόκειται για κοινωνικά πρότυπα που δεν έχουν υποστεί κριτική επεξεργασία.)
δ. Σωστό (Αναφέρεται ξεκάθαρα ότι επηρεάζουν έντονα τη σχέση με τον εαυτό.)
ε. Σωστό (Αναφέρεται ανάμεσα στα παραδείγματα της προσωπικής αίσθησης ομορφιάς.)
Β2. α. Ο τίτλος του κειμένου «Παιδιά, τι θα πει ομορφιά;» επιτελεί σημαντική επικοινωνιακή λειτουργία, καθώς: είναι δηλωτικός του περιεχομένου αφού δηλώνει το ηλικιακό πλαίσιο των ομιλητών(παιδιά), παρουσιάζει ξεκάθαρα το κεντρικό θέμα του κειμένου, που είναι η διερεύνηση της έννοιας της ομορφιάς μέσα από τις ματιές νέων ανθρώπων (εφήβων). Το κείμενο παραθέτει προσωπικές απόψεις, υποκειμενικές απαντήσεις βασισμένες σε προσωπικές εμπειρίες τριών εφήβων που συνδέονται με την ομορφιά, την εικόνα του σώματος, τα πρότυπα και την αυτοπεποίθηση, όλα στοιχεία που απαντούν στο ερώτημα που τίθεται στον τίτλο. Άρα, υπάρχει απόλυτη συνάφεια μεταξύ τίτλου και περιεχομένου. Παράλληλα, προκαλεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη, γιατί έχει ερωτηματική μορφή, εγείροντας προβληματισμούς γύρω από την κοινωνική και προσωπική σημασία της ομορφιάς στους νέους ανθρώπους και παράλληλα δημιουργεί άμεση και φιλική επικοινωνία. Με τη χρήση της προσφώνησης «Παιδιά», ο τίτλος: καθιστά το ύφος οικείο και άμεσο, σαν να απευθύνεται σε συνομηλίκους ή νέους ανθρώπους, προκαλεί συναισθηματική εμπλοκή, ενισχύοντας την ταύτιση του αναγνώστη με τα πρόσωπα του κειμένου. Ενεργοποιεί την περιέργεια και το ενδιαφέρον. Η ερώτηση δεν δίνει απάντηση αλλά προσκαλεί τον αναγνώστη να αναζητήσει την απάντηση μέσα στο κείμενο, μέσα από τις προσωπικές μαρτυρίες των νέων. Αναδεικνύει τον πολυδιάστατο χαρακτήρα της έννοιας της ομορφιάς αφού, υπονοεί την υποκειμενικότητα της ομορφιάς, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο για διαφορετικές ερμηνείες.
Β2.β. Ο ευθύς λόγος επιλέχθηκε στο Κείμενο 1, ώστε να αποδοθούν με πιστότητα και ζωντάνια οι σκέψεις και εμπειρίες των νέων γύρω από την ομορφιά και τη σχέση με το σώμα τους. Τα λόγια κάθε παιδιού καταδεικνύουν πως η αντίληψη περί ομορφιάς έχει διαμορφωθεί μέσα από το προσωπικό τους βίωμα και έτσι ο αναγνώστης κατανοεί τη στάση του κάθε παιδιού ξεχωριστά. Η χρήση του, όπως για παράδειγμα στη φράση «έχω πάρει έξι-επτά κιλά και μου αρέσει το σώμα μου», επιτρέπει στον αναγνώστη να ακούσει άμεσα τη φωνή της μαθήτριας και να την κατανοήσει αλλά και να νιώσει οικειότητα και συναισθηματική εγγύτητα με το περιεχόμενο. Επίσης, ο ευθύς λόγος προσδίδει, υφολογική ποικιλία και διαλογικό χαρακτήρα στο άρθρο, καθώς δημιουργείται η αίσθηση ότι παρακολουθούμε μια πραγματική συζήτηση με εκπροσώπους της εφηβικής γενιάς. Παράλληλα, ενεργοποιεί το ενδιαφέρον και βοηθά τον αναγνώστη να προσεγγίσει βιωματικά το ζήτημα της αυτοαποδοχής, όπως φαίνεται στο χωρίο «δεν θέλω να βλέπω τον εαυτό μου μέσα απ’ τα μάτια της κοινωνίας». Έτσι, ενισχύεται το νόημα του κειμένου, που είναι η ανάδειξη της προσωπικής και αυθεντικής σχέσης των εφήβων με την ομορφιά, ανεξάρτητα από τα επιβαλλόμενα κοινωνικά πρότυπα.
Β3. Το Κείμενο 2 αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα επιστημονικού λόγου, καθώς παρουσιάζει τα πορίσματα μιας επίσημης έκθεσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας με αντικειμενικό, απρόσωπο και τεκμηριωμένο τρόπο.
- Ένα βασικό γνώρισμα του επιστημονικού λόγου που διακρίνεται στο κείμενο είναι ο περιγραφικός και αντικειμενικός χαρακτήρας του, καθώς παρατίθενται αναλυτικά και τεκμηριωμένα τα φαινόμενα που αφορούν στην υγεία των εφήβων. Αυτό φαίνεται στο απόσπασμα: «Τουλάχιστον 1 στους 7 εφήβους παγκοσμίως πάσχει πλέον από κάποια διαταραχή της ψυχικής υγείας με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά κατάθλιψης και άγχους.» Η χρήση αριθμητικών δεδομένων υποδηλώνει ότι ο συγγραφέας δεν εκφράζει προσωπική άποψη, αλλά βασίζεται σε παρατηρήσεις και αποδεδειγμένες πληροφορίες, που αποσκοπούν στην αξιόπιστη ενημέρωση του αναγνώστη.
- Ένα άλλο γνώρισμα είναι ο αποδεικτικός και ορθολογικός χαρακτήρας του λόγου, που αξιοποιεί τη λογική και την αιτιολόγηση. Στο χωρίο: «Αν δεν αντιμετωπιστούν με θεραπεία, μπορούν να έχουν δια βίου επιπτώσεις στην υγεία.» παρατηρούμε μια αιτιακή συλλογιστική δομή, που στηρίζεται σε ιατρικά δεδομένα και όχι σε υποκειμενικές εικασίες. Η πρόταση ενισχύει την επιχειρηματολογία του κειμένου μέσα από τεκμηριωμένο συλλογισμό, βασισμένο στη γνώση της επιστήμης και την παρατήρηση των συνεπειών.
- Επίσης, διακρίνεται αντικειμενικό, απρόσωπο και επίσημο ύφος, π.χ. μέσω απουσίας προσωπικών αντωνυμιών, χρήσης παθητικής φωνής και γ΄ ρηματικού προσώπου(«πάσχει»/ «δίνει»/ «ζητούν»).
- Ειδικό, επιστημονικό λεξιλόγιο, όπως: επιπολασμός, ψυχική υγεία, αναπαραγωγική υγεία, επιπτώσεις, παθολογίες.
- Αναφορική-κυριολεκτική χρήση της γλώσσας, χωρίς μεταφορές ή συναισθηματικές εξάρσεις και σαφής ερμηνευτική προσέγγιση, π.χ. «Η εφηβεία είναι μοναδικό και κρίσιμο στάδιο της ανθρώπινης ανάπτυξης…».
Η χρήση του επιστημονικού λόγου δικαιολογείται, αφού πρόκειται για θέμα με επιστημονικό ενδιαφέρον και την έκθεση του ΠΟΥ.
ΘΕΜΑ Γ
Το πεταμένο κομμάτι ψωμί λειτουργεί ως ερέθισμα μνήμης που ανακινεί στο ποιητικό υποκείμενο όχι μόνο τις υλικές στερήσεις του παρελθόντος, αλλά και μια βαθιά, σχεδόν ιερή, συναισθηματική σχέση με την πείνα ως υπαρξιακή εμπειρία. Η φράση «το φιλώ όπως έκανα παιδί, το σταυρώνω» – φανερώνει τον σεβασμό και την ευλάβεια της ποιητικής φωνής προς το ψωμί, συνδέοντάς το με παιδικές εμπειρίες στέρησης και φτώχειας, ενώ δηλώνει ότι η μνήμη του σώματος και της ανάγκης δεν σβήνει. Το έντονο αίσθημα της πείνας, τον είχε σημαδέψει βαθιά, άφησε το αποτύπωμά του σε όλη του την ύπαρξη, όπως αισθητοποιείται με την παρομοίωση « σαν αχόρταγο χταπόδι» και αναβιώνει ακόμη και τώρα μέσα του, όπως φαίνεται και με την κυριαρχία των ρημάτων σε παρατατικό («φώλιαζε», «άπλωνε»), Τέλος, η υποτακτική έγκλιση στη φράση «να μη με δει κανείς» φωτίζει τη διακριτικότητα και το αίσθημα ντροπής ή ταπείνωσης – όχι απαραίτητα επειδή παίρνει ψωμί από κάτω, αλλά επειδή βιώνει μια πράξη σεβασμού που αντιτίθεται στην κοινωνική αδιαφορία. Το ψωμί, που «κάποιος χορτάτος» πέταξε, γίνεται για το υποκείμενο ηθικός καθρέφτης· όχι μόνο για να θυμηθεί την πείνα, αλλά για να θυμηθεί τι σημαίνει άνθρωπος. Τέλος, η επαναληπτική διατύπωση «κι εγώ χορτάτος από χρόνια τώρα» τονίζει την αντίθεση μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος της αφθονίας, επιβεβαιώνοντας τη διαρκή ευαισθησία του απέναντι στην έννοια της επιβίωσης και της αξιοπρέπειας.
Ως αναγνώστης, συγκινήθηκα από τη σιωπηλή δύναμη του ποιήματος. Με έφερε αντιμέτωπο με την αφθονία που συχνά θεωρώ δεδομένη. Νιώθω πως κάθε σπατάλη είναι ασέβεια σε μια πανανθρώπινη εμπειρία: την πείνα. Επίσης, με έκανε να αντιληφθώ τη διαφορετική στάση του ανθρώπου που ζει μέσα στα πλούτη και δεν αντιλαμβάνεται τις ανάγκες και τη θέση των οικονομικά ασθενέστερων, επιδεικνύοντας αδιαφορία, και από την άλλη μεριά την επίδειξη σεβασμού προς το ελάχιστο από την πλευρά του ανθρώπου που έχει βιώσει στο πετσί του την εμπειρία της φτώχειας.
ΘΕΜΑ Δ
Αγωγή Υγείας: παιδεία για το σώμα και τον εαυτό
Η σημερινή εφηβεία εξελίσσεται σε μια πραγματικότητα γεμάτη προκλήσεις. Η πίεση για συμμόρφωση με εξωτερικά πρότυπα, η έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι ψυχικές δυσκολίες και οι μεταβαλλόμενες κοινωνικές απαιτήσεις κάνουν πιο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη ουσιαστικής υποστήριξης των νέων. Με αφορμή δύο σύγχρονα κείμενα που φωτίζουν πτυχές αυτής της ανάγκης, προκύπτει εύλογα το ερώτημα: μπορεί το σχολείο να αποτελέσει πεδίο φροντίδας και όχι απλώς γνώσης; Η απάντηση βρίσκεται στην ουσία της Αγωγής Υγείας.
Η Αγωγή Υγείας δεν περιορίζεται μόνο στη γνώση για τη σωστή διατροφή ή την πρόληψη των εξαρτήσεων. Αφορά τη συνολική ενδυνάμωση του ατόμου ώστε να αναπτύξει δεξιότητες ζωής, να λαμβάνει υπεύθυνες αποφάσεις και να διαχειρίζεται με κριτική σκέψη τις προκλήσεις της καθημερινότητας. Η σεξουαλική αγωγή, για παράδειγμα, προσφέρει στους εφήβους τα απαραίτητα εφόδια για να αντιλαμβάνονται το σώμα τους με σεβασμό, να καλλιεργούν υγιείς σχέσεις και να προστατεύονται από κινδύνους. Παράλληλα, η σωστή διατροφική εκπαίδευση βοηθά τους νέους να αποκτήσουν υγιεινές συνήθειες από νωρίς, μειώνοντας τον κίνδυνο παχυσαρκίας, διαβήτη και άλλων χρόνιων παθήσεων. Ωστόσο, η αγωγή υγείας αποκτά ιδιαίτερη σημασία ως προς τη διαμόρφωση μιας θετικής σχέσης των νέων με το σώμα τους. Σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η εικόνα και τα πρότυπα του “τέλειου σώματος”, η σχολική εκπαίδευση μπορεί να λειτουργήσει ως αντίβαρο.
Για να διαμορφωθεί, ωστόσο, θετική σχέση με το σώμα, χρειάζεται παιδεία, ενσυναίσθηση και ενεργό συμμετοχή. Οι νέοι μπορούν να διαμορφώσουν θετική σχέση με το σώμα τους μέσα από την έγκυρη ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση που προσφέρουν προγράμματα αγωγής υγείας, τα οποία τους βοηθούν να αντιληφθούν ότι το σώμα τους αξίζει σεβασμό και φροντίδα ανεξάρτητα από τα πρότυπα ομορφιάς που προβάλλονται. Μέσα από βιωματικές δράσεις, ομαδικές συζητήσεις και επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση, οι μαθητές ενθαρρύνονται να αποδεχτούν τη μοναδικότητά τους, να σέβονται το σώμα τους και να αναγνωρίζουν την αξία του πέρα από την εμφάνιση. Παράλληλα, η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης απέναντι στα κοινωνικά στερεότυπα και τις εικόνες των social media ενδυναμώνει τους εφήβους, ενισχύει την ψυχική υγεία και ανθεκτικότητα, ώστε να αποδομούν τα μη ρεαλιστικά πρότυπα, να αντιστέκονται στην ψευδαίσθηση της τελειότητας και να αποφεύγουν τις συγκρίσεις, αναπτύσσοντας έναν βαθύτερο δεσμό με το σώμα τους. Η συμμετοχή σε αθλητικές και δημιουργικές δραστηριότητες ενισχύει την αυτοεκτίμησή τους, καθώς στρέφει την προσοχή στη λειτουργικότητα, την προσπάθεια και την ευεξία, ενώ παράλληλα η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών, χωρίς υπερβολές και εμμονές, προάγει μια ισορροπημένη σχέση με την εικόνα του σώματος.
Συμπερασματικά, η αγωγή υγείας στα σχολεία δεν είναι πολυτέλεια, αλλά θεμέλιο μιας υγιούς κοινωνίας. Οι νέοι έχουν ανάγκη από ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον που θα τους προσφέρει γνώση, αυτοπεποίθηση και κριτική σκέψη, ώστε να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες με σεβασμό προς τον εαυτό τους και τους άλλους.
Επιμέλεια Κριτηρίου: Μαρία Πετροπούλου και Δέσποινα Παπαγιαννοπούλου
Μαρία Δ. Πετροπούλου Φιλόλογος – Συγγραφέας εκδ. ΖΗΤΗ
https://ziti.gr/syggrafeas/petropoyloy-d-maria
Ανάλογο Θέμα σχετικό με την ομορφιά – εφηβεία και τα Πρότυπα υπάρχει στο βιβλίο Κριτήρια Ενιαίας Εξέτασης Α,Β,Γ Λυκείου των εκδ. ΖΗΤΗ σελ. 25:
https://ziti.gr/vivlio/petropoyloy-d-maria-margariti-i-sofia-kritiria-eniaias-exetasis-neoelliniki-glossa-kai-logotechnia-a-v-g-lykeioy/
Δέσποινα Παπαγιαννοπούλου Φιλόλογος- Συγγραφέας στις εκδ. ηδυέπεια
https://idiepeia.gr/catalog/theoria-apo-tin-arxi-neoelliniki-glossa-logotexnia-a-v-g-lykeiou
Εκδόσεις ἡδυέπεια – Θεωρία… από την αρχή! / Νεοελληνική γλώσσα & λογοτεχνία Α, Β, Γ Λυκείου
